-
یکشنبه 19 فروردین 1397
-
08:55 ب.ظ
تاریخچه لیر ترکیه همزمان با تحولات تاریخچه ارز این کشور نشان دهنده مراحل سختی است که این ارز پشت سر گذاشته است. لیر ترکیه واحد پول کشور ترکیه و قبرس شمالی است. هر لیر به ۱۰۰ kurus (کروش) تقسیم شده است.
تاریخچه لیر ترکیه
ابتدا علامت اختصاری لیر ترکیه TRY بود. در سال ۲۰۰۵ صفر از واحد پول ترکیه حذف شد. از آن تاریخ به بعد، لیر جدید ترک با علامت YTL شناخته شد. البته این تغییر نام در تاریخچه لیر ترکیه موقتی بود. در سال ۲۰۰۹ این علامت به TL تغییر داده شد.
واژه لیر مانند سایر ارزهای اروپایی و خاورمیانه ریشه در کلمه لاتین لیبرا به معنای وزن و تعادل دارد. استفاده از لیبر رومی در تمام دوران قرون وسطی در اروپا و خاور نزدیک رواج داشته است. لیر ترکیه، لیور فرانسه ( تا ۱۷۹۴) و لیر ایتالیا ( تا ۲۰۰۲ ) و پوند انگلستان ریشه در این واژه رومی دارند. در ادامه میخواهیم شما را بیشتر در جریان جزئیات تاریخچه لیر ترکیه قرار دهیم.
لیر عثمانی
میتوان گفت اولین پول رایج در تاریخچه لیر ترکیه توسط عبدالمجید عثمانی و در سال ۱۸۴۴ منتشر شد که به آن لیر زرد گفته میشد. تا آن زمان در تاریخچه لیر ترکیه هنوز هیچ پولی در قالب اسکناس منتشر نشده بود.
لیر عثمانی به عنوان واحد اصلی پول این کشور در سال ۱۸۴۴ معرفی شد. هر لیر عثمانی به صد کروش تقسیم میشد. لیر عثمانی تا سال ۱۹۲۷ در گردش بود.
اولین اسکناسهای لیر ترکیه
در سال ۱۹۲۶ اسکناسهای ۱۰۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰، ۵۰، ۱۰، ۱ لیر ترکیه توسط وزارت امور مالی این کشور منتشر شد. روی هر یک از این اسکناسها تصویر مصطفی کمال آتاترک بود. مصطفی کمال آتاترک از بنیانگذاران جمهوری ترکیه است. این آخرین مجموعه از اسکناسها در تاریخچه لیر ترکیه بود که متون روی آن به زبان فرانسوی و ترکی (به حروف عربی) به چاپ رسیده بود.
در فاصله سالهای ۱۹۳۷ تا ۱۹۳۹ اسکناسهای جدیدی توسط بانک مرکزی ترکیه منتشر شد. روی این اسکناسها تصویری از رئیسجمهور آن زمان (عصمت اینونو) بود. متون روی این اسکناسها به زبان ترکی اما با حروف لاتین چاپ شده بود. این پولها در واحدهای ۲، ۵، ۱۰، ۵۰، ۱۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰ لیر ترکیه در آن زمان منتشر شد.
اسکناسهای یک لیر ترکیه در سال ۱۹۴۲ دوباره منتشر شد. در اوایل دهه ۱۹۵۰ تصویر آتاترک روی اسکناسهای لیر ترکیه ظاهر شد. جای اسکناسهای ۲ لیر ترکیه هم در سال ۱۹۶۰ با سکه عوض شد. همین اتفاق در طول سالهای ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۱ برای اسکناسهای ۵ و ۱۰ لیر افتاد.
در تاریخچه لیر ترکیه واحدهای پولی جدیدی در فاصله سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۰ منتشر شده است. اسکناس ۵۰۰۰ لیری در سال ۱۹۸۱، ۱۰۰۰۰ لیری در سال ۱۹۸۲، اسکناسهای ۲۰۰۰۰ لیری در سال ۱۹۸۸، ۵۰۰۰۰ لیر در سال ۱۹۸۹ و اسکناسهای ۱۰۰ هزار لیر در سال ۱۹۹۱، ۲۵۰ هزار لیر در سال ۱۹۹۲، ۵۰۰ هزار لیر در سال ۱۹۹۳، یک میلیون لیر در سال ۱۹۹۵، پنج میلیون لیر در سال ۱۹۹۷، ۱۰ میلیون لیر در سال ۱۹۹۹، بیست میلیون لیر در سال ۲۰۰۱ منتشر شد.
قدرت لیر ترکیه
در فاصله سالهای ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ کتاب رکوردهای گینس، ارز ترکیه را یکی از کم ارزشترین ارزهای جهان معرفی کرد. در سال ۲۰۰۳ شورای سیاست پولی ترکیه با حذف صفر اصلاح و تغییری در واحد پول خود به وجود آورد.
در سال ۲۰۰۵، با روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه توسط رجب طیب اردوغان و حذف شش صفر از واحد پول ترکیه این کشور، جهش بزرگی در اقتصاد ترکیه ایجاد شد. این تغییر از تاریخ یک ژانویه ۲۰۰۵ در سراسر ترکیه اجرا شد.
لیر قدیم ترکیه تا پایان سال ۲۰۰۵ به گردش خود ادامه داد. در این زمان لیر ترکیه و لئوی رومانی در ردیف ارز با کمترین ارزش قرار گرفتهاند. در این زمان توسط دولت ترکیه دو اسکناس جدید در واحدهای TRY ۱۰۰ و TRY ۵۰ منتشر شد.
در ژانویه ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ لیر جدید ترکیه به اسم Yeni Turk Lirasi با حروف اختصار YTL معرفی شد. میزان تورم این پول حدود ۸/۸ درصد در سال بود. لیر جدید ترکیه به ۱۰۰ کروش تقسیم میشد. در سال ۲۰۰۹ لیر جدید ترکیه از گردش خارج و دوباره لیر ترکیه جایگزین واحد پول قبلی شد.
لیر در ترکیه معاصر
نماد واحد پول ترکیه در سال ۲۰۱۲ توسط بانک مرکزی این کشور ایجاد شد. این نماد رسمی شبیه لنگر است و از یک حرف L دو حرف T تشکیل شده است. رجب طیب اردوغان در مورد این نماد گفت:
شکل لنگر به این نکته اشاره میکند که لیر ترکیه مثل یک بندر امن است و خطوط رو به بالای این نماد، اعتبار در حال افزایش آن را نشان میدهد.
در سال ۲۰۰۱ با شناورسازی ارز، فصل جدیدی در اقتصاد کشور ترکیه شروع شد. شناورسازی ارز باعث از بین رفتن تورم افسار گسیخته شد. همچنین افزایش نرخ رشد اقتصادی ۲ درصدی را در اقتصاد مدیون شناورسازی ارز بود. تا قبل از این اقدام دولت، نرخ تورم لیر ترکیه دو رقمی بود.
در همان سال ترکیه با طلب کمک از صندوق بینالمللی پول توانست در اقتصاد خود اصلاحات چشمگیری ایجاد کند. بحران مالی در سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ باعث کم شدن میزان رشد اقتصادی ترکیه شد. رشد اقتصادی ترکیه در آن زمان زیر پنج درصد بود. البته با برنامهریزیهای حزب عدالت و توسعه در سال ۲۰۰۲ ترکیه توانست نرخ تورم ۶۸ درصدی خود را طی یک دوره ده ساله به ۷/۴ درصد برساند.
در سال ۲۰۱۷ به دلیل مشکلات سیاسی و اجتماعی، ارزش لیر ترکیه در برابر سایر ارزهای خارجی کاهش زیادی داشت. اخیرا به دلیل تنشهای موجود بین ترکیه و آمریکا ارزش لیر در برابر دلار و یورو بسیار کم شده است. با بررسی تاریخچه لیر ترکیه به نظر شما این کشور میتواند در تلاطم تحولات سیاسی کنونی، ارزش ارز خود را در برابر دلار و یورو حفظ کند؟
منبع: وبلاگ ستاره سهیل